hoe ziet het afscheid van de toekomst eruit?
hoe ziet het afscheid van de toekomst eruit?
Al zolang er mensen zijn, nemen we afscheid op het moment dat iemand overlijdt. De manier waarop dat gebeurt is altijd in verandering. Als je aan de toekomst denkt, denk je misschien vooral aan de dingen die nu al mogelijk zijn. Bij een uitvaart is dat vaak het geval, omdat we daar niet dagelijks mee in aanraking komen. Toch zijn er nu al dingen mogelijk die je misschien niet kent. Maar ook wordt er ‘achter de schermen’ gewerkt aan nieuwe technieken en mogelijkheden die het afscheid van de toekomst mogelijk maken.
Technologie en afscheid
Misschien voelt technologie als iets koels of afstandelijks. Het roept een idee op van machines en computers. Maar denk eens aan de manieren waarop technologie nu al helpt bij afscheid nemen en herinneren. Bijvoorbeeld door het digitaal bewaren van foto’s, filmpjes en geluidsfragmenten. Of het ‘in leven houden’ van de herinneringen van een overledene op social media.
Technologie kan op het gebied van afscheid juist zorgen voor mogelijkheden die een bron van troost, duurzaamheid en verbinding zijn.
Nieuwe mogelijkheden
Al duizenden jaren lang kennen we twee opties voor een uitvaart: begraven en cremeren. Ondertussen zijn daar langzaam nieuwe vormen bij aan het komen. Een van deze oplossingen is resomeren. Het is nu in Nederland nog niet opgenomen in de wet, maar dat zal in de toekomst waarschijnlijk wel gebeuren.
Bij een resomatie wordt het lichaam van de overledene in een speciale tank met vloeistof gelegd. De vloeistof lost het lichaam dan op en er blijft een poeder over na het resomeren. Deze kun je dan net als bij een crematie in een urn bewaren, uitstrooien of begraven.
Duurzame alternatieven
Nadenken over de toekomst, betekent ook nadenken over de toekomst van de aarde. Dat komt steeds vaker terug in de uitvaartwensen die mensen hebben. Bijvoorbeeld door te kiezen voor een natuurbegrafenis, of te kiezen voor duurzame materialen bij hun afscheid.
Het Nederlandse bedrijf Loop Biotech heeft al flinke stappen gezet op het gebied van duurzame uitvaartkisten en urnen. Ze ontwikkelden een speciale techniek om een kist binnen een week te laten groeien uit mycelium, de basis van paddenstoelen.
Anders dan de standaard
Dit soort uitvindingen wordt steeds meer gedaan, waardoor je niet meer hoeft te kiezen voor de standaard houten kist of urn van keramiek. Zo zijn er ook eco-urnen die gemaakt worden door een 3D-printer. Daarbij heb je geen restafval en kan de urn helemaal van biologisch materiaal gemaakt worden.
Er zijn steeds meer mogelijkheden in materiaal
- Kisten van mycelium, bamboe of zeewier
- Urnen van biologisch afbreekbare klei of plantenvezels
- Opbaarplanken van gerecycled hout of papierpulp
Technologie tijdens de uitvaart
Afscheid nemen doen mensen het liefst samen. Maar niet iedereen kan bij een uitvaart aanwezig zijn. Door ziekte, afstand of om een andere reden. De afgelopen jaren is er veel ontwikkeld op het gebied van technologie om verbonden te blijven. Waar we ook zijn.
Je ziet dat niet alleen terug in samenwerken op afstand en betere technieken om in contact te komen. Tijdens uitvaarten is het mogelijk om een livestream te houden, zodat nabestaanden ook mee kunnen kijken via hun telefoon, tablet of tv.
Online interactie
Als je dat fijn vindt, zijn er in de toekomst ook meer mogelijkheden om een interactieve uitvaart te organiseren. Zo kunnen mensen op afstand inbellen om hun herinneringen te delen, of digitaal een kaarsje te branden.
De toekomst zal daarin nog meer mogelijkheden bieden. Waar nu nog veel wordt gedaan op de locatie van het afscheid, kan er ook online nog een herinneringsdienst plaatsvinden of een plek worden ingericht waar nabestaanden elkaar kunnen opzoeken.
Digitale oplossingen die kunnen verbinden
- Beeld en geluid van hoge kwaliteit
- Optie voor privé-uitzending (met wachtwoord)
- Mogelijkheid om de opname later terug te kijken
- Digitale condoleancepagina’s waar mensen iets kunnen schrijven of uploaden
“Mijn broer keek mee vanuit Canada. Zo was het toch alsof hij er echt bij was. Dat gaf ons allemaal rust.”
Herinneringen digitaal bewaren
Steeds vaker kunnen herinneringen worden verzameld op één online plek. Dat kun je zien als een digitaal herinneringsboek. Iedereen heeft natuurlijk persoonlijke herinneringen aan de overledene, die een speciaal plekje mogen krijgen. Foto’s, filmpjes, verhalen op een digitaal platform. Nabestaanden kunnen reageren, herinneringen toevoegen of samen een tijdlijn maken van iemands leven.
Sommige platforms gebruiken zelfs kunstmatige intelligentie (AI) om automatisch een lopend verhaal of portret te maken, met muziek en beelden die passen bij de overledene.
Digitale herinneringen geven houvast
- Herinneringswebsites of -apps
- Automatische samenvattingen of video’s
- Alle herinneringen bij elkaar, ook die je nog niet kende
- Altijd terug te zien, ook jaren later
Slimme graven om verhalen te delen
Een graf is meer dan een steen met een naam. Iedereen die begraven is, heeft een eigen verhaal. In de toekomst maakt technologie het mogelijk om deze verhalen zichtbaar te maken voor anderen.
Zo kun je op een graf een QR-code plaatsen met een link naar een persoonlijke pagina, of juist naar het online herinneringsboek. In landen als de Verenigde Staten wordt dit al regelmatig gedaan. Ook in Nederland zijn er al bedrijven die dit aanbieden. Je hoeft daarvoor geen nieuw grafmonument te laten maken, je kunt ook gewoon een stalen plaatje laten graveren die je op de steen vastmaakt.
Herdenken met digitale foto’s
Een stap verder in de toekomst kun je denken aan een gedenksteen met daarin een schermpje met bewegend beeld. Die voorstellen komen weleens voorbij, maar zijn nog niet uitgewerkt en te verkrijgen.
Wel bestaan er (digitale) fotolijsten, waarin je de as van een overleden geliefde kunt bewaren. Zo kun je de herinneringen voorbij laten komen op de plek waar je jouw geliefde wil bewaren. Helaas zijn deze ook nog niet in Nederland verkrijgbaar. Je kunt natuurlijk wel een digitale fotolijst plaatsen bij de urn.
Steeds meer van zulke technische oplossingen zullen in de toekomst beschikbaar zijn, omdat er steeds meer mogelijk is en mensen er ook vaker naar vragen.
AI en de uitvaart
De opkomst van AI (kunstmatige intelligentie) is enorm de laatste jaren. Het is dan ook logisch om te bedenken dat dit een rol gaat spelen bij het afscheid.
Daarbij is het goed om te beseffen dat AI-programma’s vooral bedoeld zijn als hulpmiddel en niet als vervanging. Je kunt deze programma’s natuurlijk gebruiken als hulp om je foto’s te sorteren of een slideshow te maken voor de uitvaart.
Als je hiervoor kiest, vraag jezelf dan wel goed af of dit helpt bij het verwerkingsproces. Voor sommige mensen is het fijn dat ze de praktische taken uit handen kunnen geven aan een technische assistent. Voor andere mensen helpt het juist als ze zelf een tekst of video maken. Kies daarom wat bij jou past.
Meer keuzes, meer betekenis
Met al deze nieuwe mogelijkheden is er meer te kiezen dan ooit. Dat vraagt om begeleiding: iemand die helpt om de techniek te vertalen naar gevoel en betekenis.
Een uitvaartverzorger van Monuta helpt niet alleen met regelen, maar vooral met het zoeken naar een persoonlijk afscheid dat goed voelt voor de nabestaanden. Soms is dat een livestream voor een familie aan de andere kant van de oceaan. Soms een kist van paddenstoelen, of juist een eenvoudig ritueel in de natuur.
Technologie is geen doel. Het is een middel om mensen dichter bij elkaar te brengen.
Technologie met gevoel
De toekomst van de uitvaart is niet kil of onpersoonlijk. Sommige oplossingen lijken misschien nog wat afstandelijk, maar zijn juist middelen om liefde en herinnering levend te houden.
Of je nu kiest voor een watercrematie, een myceliumkist, een livestream of een digitaal herinneringsboek: alles draait om jouw persoonlijke wensen. Technologie kan daarbij helpen, maar is geen doel op zich. Er komen in de komende jaren ongetwijfeld nog veel meer mogelijkheden bij. Het belangrijkste is dat je goed kijkt naar wat jij en jouw naasten nodig hebben voor een goed en persoonlijk afscheid. Voor nu en voor de toekomst.