Het kruispunt van mijn leven
Soms lijken we achteloos langs momenten te leven, totdat we beseffen hoe bepalend ze waren. Eén onverwachte gebeurtenis, één keuze of verlies kan ons hele bestaan van richting doen veranderen. Cándida verloor haar vader op jonge leeftijd en ze vertelt hoe dit haar kijk op het leven heeft veranderd en hoe ze anderen met haar verhaal helpt bij hun verlies.
Het kruispunt van mijn leven
Soms lijken we achteloos langs momenten te leven, totdat we beseffen hoe bepalend ze waren. Eén onverwachte gebeurtenis, één keuze of verlies kan ons hele bestaan van richting doen veranderen. Cándida verloor haar vader op jonge leeftijd en ze vertelt hoe dit haar kijk op het leven heeft veranderd en hoe ze anderen met haar verhaal helpt bij hun verlies.
Soms vraag ik me af hoe mijn leven eruit had gezien als bepaalde gebeurtenissen anders waren gelopen. Wat als mijn vader niet zo jong was overleden? Wie zou ik dan nu zijn?
Soms vraag ik me af hoe mijn leven eruit had gezien als bepaalde gebeurtenissen anders waren gelopen. Wat als mijn vader niet zo jong was overleden? Wie zou ik dan nu zijn? Mijn gedachten dwalen af naar de momenten die mijn leven gevormd hebben. Ik zie de momenten die ogenschijnlijk klein lijken, maar later allesbepalend blijken te zijn.
Die keuzes die je maakt zonder te weten hoe groot hun impact zal zijn. Eén keuze, één gebeurtenis en je leven neemt een totaal andere wending. Het herinnert me eraan hoe kwetsbaar en krachtig bepaalde momenten zijn – hoe ze de loop van ons hele leven bepalen.
Alles veranderde op die gewone zondag
Mijn gedachten dwalen af naar 24 april, een zonnige dag. Ik lig in de tuin op een ligbed en rust uit van mijn avontuur bij de pony’s, genietend van de eerste warme zonnestralen van dat jaar. Een 13-jarig paardenmeisje, dromend over vriendinnen en verliefdheden. Niet wetend dat die zondagmiddag haar leven voorgoed zou veranderen.
Een paar uur later slaat het noodlot toe. Het kruispunt waarvan ik niet wist dat ik me erop bevond, is genomen. We zijn in het ziekenhuis, houden elkaar vast en proberen het nieuws te bevatten: papa is overleden. Een paar uur geleden zwaaide hij me nog gedag, terwijl ik lag te dagdromen over al die zogenaamd belangrijke dingen. Nu is hij weg. Foetsie. Zomaar ineens, alsof iemand de tijd heeft stopgezet. Om nooit meer terug te komen.
Mijn jonge brein kan dit niet plaatsen. Ik wil het niet begrijpen. Ik wil bezig zijn met jongens, paarden, huiswerk en feestjes. Maar het leven vraagt iets anders van mij. Vanaf dat moment besluit ik onbewust: ik moet het alleen doen. Praten over pijn en verdriet deden we niet. Ik deed alsof alles normaal was, alsof er geen gat in ons leven was geslagen.
De honger naar verhalen
De verhalen kwamen pas later. Eerst was er de vlucht in controle, alles begrijpen en overzicht houden. Het leven kon me niet meer verrassen als ik maar goed genoeg oplette. Maar ergens, diep vanbinnen, bleef dat ene gat knagen. Een gat in de vorm van een vader die ik niet meer kon aanraken, niet meer kon horen lachen. En het verlangen naar verhalen over hem groeide. Als ik dan niet met hem kon spreken dan graag óver hem.
Het begon met luisteren naar mijn ooms. Kleine anekdotes die hun eigen plek vonden tijdens verjaardagen of zomaar op een regenachtige zondagmiddag. Langzaam durfde ik ook vragen te stellen. Over zijn jeugd, zijn dromen. Hoe mijn vader met zijn beste vriend op vakantie ging naar Spanje en daar tot over zijn oren verliefd werd op mijn moeder. Hoe zijn beste vriend ook voor haar viel en mijn moeder gelukkig toch voor mijn vader koos. Hoe hij in een korte tijd de Spaanse taal leerde om maar bij haar te kunnen zijn. Stel dat ze niet voor hem had gekozen, was ik er dan überhaupt geweest?
De kleine filosoof in mij werd wakker. Uren kon ik over dit soort dingen nadenken. En ik smulde ervan. Ik luisterde graag naar verhalen over hoe mijn oom en vader samen kattenkwaad uithaalden. De verhalen lieten me lachen, ontroerden me en gaven me het gevoel dat ik hem weer even dichtbij had. Het was alsof ik hem opnieuw ontmoette. Niet als de superheld die alles wist, maar gewoon als mens met al zijn eigenaardigheden, onzekerheden en een dromerige blik om iets moois van het leven te maken.
Tastbare herinneringen en groei
En die verhalen maakten mijn vader weer tastbaar. Ik kon hem weer een plek geven in mijn leven. Door zijn menselijkheid te zien, inclusief zijn mooie en minder mooie kanten, vond ik ook meer rust in wie ik zelf ben. Ik kon zien waar ik op hem lijk en waar juist niet. Het maakt dat ik me completer voel. Verhalen doen ertoe, ze laten je voelen, ontdekken en (her)kennen.
En misschien is dat wel de grootste les die ik heb geleerd: dat het ophalen van verhalen helpt om de pijn van verlies te verzachten. Verhalen maken ruimte voor verbinding, niet alleen met degene die je mist, maar ook met jezelf. Ik merk dat ik die ervaring nu ook inzet in mijn werk. Door anderen uit te nodigen hun eigen verhalen op te halen en te delen, help ik hen om verbinding te maken met hun verleden, hun roots en vooral met henzelf. Want verhalen kunnen helen. Ze brengen het verleden tot leven, geven verdriet een plek en maken ruimte voor nieuwe inzichten. En soms, als ik zelf even stilsta, voel ik dat mijn vader trots naar me kijkt. Dan weet ik dat hij er toch nog een beetje is.
De kracht van verhalen – ook voor anderen
Ik zie vaak dat mensen blijven hangen in hun hoofd, rondjes draaiend om hetzelfde punt, alsof ze vastzitten op een rotonde. Het blijft maar malen, zonder echt verder te komen. Verhalen ophalen en uitspreken is als afslaan van die rotonde: je kiest een richting en komt weer in beweging. Door te spreken en te schrijven maak je ruimte in jezelf. Dat is wat verhalen kunnen doen: ze geven richting, verbinding en maken de weg vrij om weer voluit te leven. En om die verhalen te bewaren, heb ik de Memento herinneringsboeken ontwikkeld. Zodat je de verhalen over je overleden dierbaren kunt opschrijven en altijd bij je hebt. Dat kan helpen bij het verwerken van verlies.
Over Cándida
Cándida Kroezen is de dochter van een Spaanse moeder en een Nederlandse vader. Zij is sinds 2002 ondernemer en ze heeft zichzelf ontwikkeld tot Systemisch Coach voor ondernemers. Het verlies van haar vader heeft haar leven diep beïnvloed. Door haar ervaringen weet ze dat het helend kan zijn om verhalen over een overleden ouder te horen. Maar ze weet ook hoe moeilijk het kan zijn om steeds aan anderen te vragen om deze verhalen te delen. Daarom besloot ze de Memento Set te maken: een manier om die waardevolle verhalen altijd bij de hand te hebben, zonder te hoeven wachten op speciale gelegenheden of gesprekken. Met deze herinneringsboeken wil ze anderen de kans geven om hun ouders opnieuw te ontdekken door de ogen van vrienden, familie en kennissen. Het vastleggen van deze verhalen in het Memento boekje helpt niet alleen om het verdriet een plek te geven, maar ook om het leven van de ouder te vieren en beter te begrijpen wie jij bent.
